اوقات فراغت، سرگرمیهای دیجیتال و فرصتهایی برای کسب و کارهای دیجیتال
اِستِریمِر به کسانی گفته میشود که بصورت آنلاین بازی میکنند. در سایت آپارات استریمرها روزانه از کسانی که صرفا بازی آنها را تماشا میکنند چندین میلیون درآمدزایی میکنند. البته این چیز عجیبی نیست. ما نیز برای دیدن ۹۰ دقیقه بازی فوتبال پول میدهیم و ورزشگاه میرویم.
در بحرانهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی مردم برای اینکه از آنچه میبینند و میشنوند فرار کنند به سمت سرگرمی میروند. به هر حال هر زمانی مردم از کار فارغ میشدند یا بحرانی پیش میآمده به سمت سرگرمی میرفتند؛ یک موقع با دور هم نشستن و قلیان چاق کردن و یک موقع هم با گوشی و بازیهای دیجیتال و … .
برای اوقات فراغت تعاریف مختلفی آوردهاند. برخی میگویند آن قسمت از زندگی ۲۴ ساعتهی افراد که در آن نه کار میکنند و نه میخوابند. برخی هم میگویند آن میزان از اوقات روزانهی افراد که میخواهند به مشغلهای غیر از مشغلههای روزمره مثل کار کردن و خوردن و… بپردازند.
طبق آمار در ایران افراد زمانی را که کار نمیکنند و بیدار میمانند و میخواهند تفریح کنند و وارد دنیایی غیر از دنیای جدی خودشان بشوند.
طبق تحقیقاتی که در سال ۹۶ توسط بنیاد ملی بازیهای یارانهای و همچنین پژوهشگاه فرهنگ، هنر و رسانهی وزارت ارشاد انجام شده مردم ایران روزانه بطور میانگین حدود ۲۱ دقیقه مشغول رسانههای صوتی، ۴ ساعت و ۵۲ دقیقه مشغول رسانه ملی، ۱ ساعت و ۴ دقیقه مشغول شبکههای اجتماعی و ۳۰ دقیقه مشغول بازیهای یارانهای و موبایل هستند. یعنی ۳/۱ وقت مردم ما به رسانهها اختصاص پیدا میکند.
ژاپنیها و آلمانیها بطور متوسط روزانه بیش از ۲ برابر ما بازی میکنند با اینکه معروف به کار و برنامه ریزی هستند.
در ایران در سال ۹۶، ۲۸ میلیون بازیکن بازیهای ویدئویی داشتیم (یعنی کسانی که حداقل هفتهای نیم ساعت بازی میکنند). این آمار نسبت به سال ۸۹، ۷۵٪ افزایش داشته است. ۳۶٪ این افراد نوجوان و ۳۱٪ کودک هستند. هر کاربر متوسط ۹۰ دقیقه بازی داشته که سرانه آن میشود ۳۱ دقیقه به ازای هر ایرانی در روز.
حال ما تنها ۱۵ دقیقه مطالعه در روز داریم. ۵ دقیقه گوش دادن به موسیقی، ۲۷ دقیقه ورزش و تنها ۵٪ تئاتر میبینند.
بیشتر بازیها روی گوشی، بعد رایانه و بعد کنسول بوده است. ۶۵٪ این افراد آقا و ۳۵٪ خانم هستند. در این آمار ۳۱٪ زیر ۱۲ سال و ۳۶٪ بین ۱۲ تا ۱۹ سال بازی میکنند؛ یعنی ۶۷٪ کودک و نوجوان ما بازی میکنند.
از هر ۱۰۰ ایرانی ۳۵ نفر بازیکن هستندکه ۷۸٪ این افراد مجرد هستند.
سهم درآمد صنعت Game در ایران در بخش سخت افزار (کامپیوترهای Game) ۵۲۴ میلیارد تومان و در بخش کنسول ۴۲۸ میلیارد تومان است. جالب اینجاست که از این ۱۰۰۰ میلیارد تومان چیزی به جیب صنعتگران ایرانی نمیرود و همه آن وارد میشود؛ آن هم قسمتی بصورت قاچاق.
طبق آمار کافه بازار ۶۳٪ بازیهای نصب فعال شده خارجی و ۳۱٪ ایرانی است.
در نوع بازیها قسمت کلمات و دانستنیها ۹۶٪ ایرانی است. بازیهای خانوادگی ۶۸٪ ایرانی است (در این نوع بازیها حاکمیت بهتر سرمایه گذاری کرده است).
در بازیهای دیجیتال یک صنعت نوظهوری وجود دارد تحت عنوان بازی جدی. یعنی بازی که از فضای سرگرمی استفاده میکند اما هدفش آموزشی است. پیش بینی میشود سال بعد حدود ۷ میلیارد دلار در این صنعت گردش مالی وجود داشته باشد؛ ولی در ایران در این حوزه هنوز اقدامی صورت نگرفته است. مثلا میخواهیم به دانشجوی مدیریت آموزش بدهیم که کلنگر باشد و بصورت یکبار در هرجا سرمایه گذاری داشته باشد. در بازیهای استراتژیک یک شهری طراحی میشود و فرد به عنوان شهردار باید آنجا را مدیریت کند و بدون آموزش مستقیم این موارد را در بازی میآموزد.
همچنین آمار نشان میدهد افراد معلول جسمی و ذهنی که از طریق بازیهای توانبخشی درمانی بهبود پیدا کردهاند بسیار بیشتر از افرادی بودهاند که از روشهای دیگر بهبود یافتهاند.
در خیلی از کشورها قبل از اینکه گواهینامه بگیریم باید بازی کنیم و بوسیله شبیه سازیهای رانندگی. همچنین دانشجویان خلبانی قبل از پرواز تمام شرائط خلبان را در بازی تجربه میکند.
در بحث حکمرانی بازی و سرگرمی باید مباحث اجتماعی، فرهنگی، دینی و اقتصادی را ببینیم. چه نظارتی روی بازی استریمرها صورت میگیرد؟ چه پروتکلهایی برای آنها تعیین شده؟ چگونه درآمدهایی که از این طریق حاصل میشود را میتوان ساماندهی کرد؟
متاسفانه در این حوزه خوب کار نکردهایم. هنوز نمیدانیم پولهای مجازی (بیت کوین) شرعا مجاز است یا خیر.
افرادی هستند که ۱ ریال مالیات نمیدهند؛ اما از همین طریق درآمدهای کلان دارند.
بازیهای جدی در حوزههای مختلف مثل گردشگری، درمان، آموزش و… کاربرد دارد. حتی در حوزه منابع نفت و گاز از بازیهای جدی استفاده میکنند. پس این گستره زیادی دارد و بازار بکری در ایران دارد. اصل دغدغه نیز مربوط به بخش حکمرانی آن است.
چگونه با تاثیر آن بر اقتصاد، اجتماع، فرهنگ و… مواجه شویم؟ اگر ما امام صادقیها به این عرصهها ورود نکنیم و پاسخ این دغدغهها را پیدا نکنیم کس دیگری آن را حل نمیکند.