روش‌های تأمین مالی هزینه‌های شیوع کرونا ویروس
بسم الله الرحمن الرحیم
ویروس کرونا هزینه‌هایی ایجاد کرده است که می‌توان آن را به هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم تقسیم کرد.
هزینه‌های مستقیم به دو دسته هزینه‌های پیشگیری و هزینه‌های درمان تقسیم می‌شود. هزینه‌های پیشگیری شامل خرید و توزیع ماسک، دستکش، مواد ضدعفونی کننده و همچنین هزینه‌های فرهنگ سازی و… می‌شود. هزینه‌های درمان نیز علاوه بر اینکه شامل هزینه‌های ماسک، دستکش، مواد ضدعفونی و… می‌شود، شامل هزینه خرید تجهیزات پزشکی، دارو، کیت‌های تشخیص بیماری و همچنین حقوق و مزایای کادر درمانی می‌شود.
هزینه‌های غیر مستقیم نیز شامل هزینه بیکاری اشخاص حقوقی یا کاهش درآمد آنان یا هزینه آسیب کسب و کارهایی همچون دفتر مسافرت و گردشگری، حمل و نقل عمومی، مراکز تولید و توزیع غذاهای آماده، هتل‌ها و… می‌شود.
در ۳ ماه گذشته اشخاص حقیقی و حقوقی مختلفی جهت تامین مالی هزینه‌های مذکور اقدام کردند:
– مردم خیر ایران: در بحران‌های مختلف، هزینه‌ها و نیازهای هموطنانشان را تامین کرده‌اند. خیریه یکی از مهم‌ترین مباحث در حوزه تامین مالی محسوب می‌شود. موضوع خیریه هم در دین اسلام به آن تاکید شده است و هم در فرهنگ و ادبیات ما جای دارد. با تاکید مقام معظم رهبری در نیمه شعبان بر گسترش مواسات، همدلی و کمک مومنانه سبب تشویق مردم و حضور بیشتر آنان و در نتیجه تامین هزینه‌ها شد.
– دولت جمهوری اسلامی: با تامین هزینه‌های کرونا، نهادهای مختلف را در این جهت بسیج کرد؛ نهادهایی همچون وزارت بهداشت، سازمان بیمه سلامت، وزارت آموزش و پرورش، دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و… .
– صندوق توسعه ملی جمهوری اسلامی: با درخواست ۱ میلیارد یورویی دولت آقای روحانی و موافقت مقام معظم رهبری با برداشت آن از صندوق، این مبلغ برای مقابله و مدیریت عوارض ناشی از شیوع ویروس کرونا مورد استفاده قرار گرفت.
– بنیاد مستضعفان: بیش از ۶۶۲ میلیارد تومان جهت حمایت از قشر آسیب دیده بر اثر کرونا تخصیص داده شد که این مبلغ از طریق کمیته امداد، بهزیستی و… توزیع شد. این نهاد هم در هزینه‌های مستقیم و هم هزینه‌های غیر مستقیم کمک‌های قابل توجهی کرده است.
– سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بسیج و ارتش جمهوری اسلامی ایران: در جهت ایجاد بیمارستان‌ها و نقاهتگاه‌های سیار، پاکسازی و ضدعفونی کردن معابر و اماکن و… استفاده شد. علاوه بر این‌ها هزاران بسیجی نیز در طرح بسیج ملی مبارزه با کرونا با وزارت بهداشت همکاری کردند.
– آستان قدس رضوی و بقاع متبرکه: با واردات ماسک، الکل طبی و کیت تشخیص کرونا در اوایل بیماری کرونا نه از منابع ارزی کشور، بلکه از ارز حاصل از صادرات محصولات آستان، کمک شایانی به کشور شد. اقدامات دیگری از جمله راه اندازی خط تولید ماسک و لباس بهداشتی، توزیع بسته‌های غذایی و بهداشتی، توزیع غذا و بسته‌های متبرک ویژه کادر درمان و… توسط آستان قدس رضوی صورت گرفت که با استفاده از طرح خادمیاران رضوی، این منابع در کل کشور توزیع شد.
شرکت فرابورس ایران: با مکانیزم اوراق کرونا یا همان نماد کرونا۱ و کرونا۲، منابع مالی جمع‌آوری شد. در این فرایند، عامل که مسئولیت جمع‌آوری منابع مالی را دارد، فرابورس ایران است که منابع مالی جمع‌آوری شده را به دست متقاضی یا همان وزارت بهداشت می‌رساند.
علاوه بر این‌ها نهادهای دیگری نیز هستند که در جهت تامین مالی هزینه‌های کرونا اقداماتی انجام دادند.
نقدینگی در اسفند ۹۸ نسبت به اسفند ۹۷، ۳/۳۱٪ داشته است که باعث ایجاد تورم جاری شد. اصل اولیه در تامین هزینه‌ها جلوگیری از رشد نقدینگی است. اگر تامین منابع از طریق استقراض از بانک مرکزی یا خلق پول بانک‌ها باشد در کوتاه مدت ممکن است بتواند مشکلات را حل کند؛ اما در بلند مدت با ایجاد تورم، فشار قابل توجهی به جامعه وارد می‌کند.
با وجود این مشکلات چه باید کرد؟
– چون اکنون در شرایط خاص هستیم دولت و نهادهای حاکمیتی به ویژه وزارت بهداشت و درمان باید تلاش حداکثری در زمینه صرفه‌جویی منابع داشته باشند.
– چون با کسری بودجه مواجه هستیم دولت می‌تواند سهام‌های خود را به مردم واگذار کند و از منابع مالی در دست مردم استفاده کند.
– با توجه به تحریم‌های ظالمانه و محدودیت منابع ارزی باید سعی در مدیریت منابع ارزی خود داشته باشیم و تا جایی که می‌توانیم از واردات خودداری کنیم.
– تا جای ممکن نباید از صندوق ملی توسعه برداشت کنیم؛ چرا که در نهایت باعث فزایش سطح عمومی قیمت‌ها می‌شود.
– باید سیاستگذاری جهت تشویق خیران انجام شود و مردم پای کار بیایند که خوشبختانه پای کار هم آمده‌اند.
پیشنهاد می‌شود ستاد ملی مبارزه با کرونا باید آمار درست تهیه کند تا شفافیت ایجاد شود و بهتر بتوان پیش بینی و برنامه ریزی کرد.
پیشنهاد بعدی نیز استفاده از پتانسیل اوراق وقف است که می‌توان در حوزه‌های مختلفی مثل درمان از آن استفاده کرد.